Çeviri: Yasin Akıncı
Yasin AKINCI 1977 Manisa doğumlu olup, ODTÜ Beden Eğitimi ve Spor Bölümünde Lisans Yüksek Lisans ve Doktorasını tamamlamıştır. Çankaya üniversitesi, Kayseri Basketbol, TED Ankara kolejliler, Urla gençlik spor kulüplerinde altyapı ve A takımlarında antrenörlük yapmış, Kadınlar Altyapı ve A milli takımlarda asistan koçluk görevinde bulunmuştur. Şu anda BOTAŞSPOR kulübünde görev yapmaktadır.
Pozisyonsuz Basketbol neden tüm altyapı takımları için önemlidir?
Geçmişteki basketbol, dar ve katı bir şekilde tanımlanmış rolleri barındırmaktadır.
Bugünkü Basketbolu, sahada birden fazla pozisyonu oynama becerisine sahip oyunculara aittir.
Sadece tek bir şey yapabilen bir oyuncuyu, oynatmamayı göze alamayacağınız çok üst seviyede bir beceriye sahip değilse, sahada kalma süresi çok az olacaktır.
Rudy Gobert, iyi bir çember koruma becerisinden dolayı bu konuda harika bir örnektir ve hatta sınırlı yetenekleri nedeniyle bazen bench`te (yedek oyuncu sırasında) uzun süre oturur.
Basketbol oyuncusunun sadece modern anlayışta olması değil, aynı zamanda çok yönlü olması gerekiyor.
Nikola Jokić gibi oyuncular topu getirecek ve set hücumunu başlatacak.
Anthony Davis, ligdeki herhangi bir guard gibi çembere atak edebilir.
Ve bu oyuncuların her ikisi de dışarı çıkıp 3lukleri rakip potaya gönderebilir.
Bundan sadece 10 yıl önce böyle bir şey düşünmek mümkün değildi.
Ancak bu oyuncuların üst düzey çok yönlü yetenekleri ve oyuncuların geleneksel pozisyonlarındaki görevlerinin ötesinde oynama becerileri sayesinde baskın (dominant) oyuncular olmuşlardır.
Bu durumun sadece uzun pivot oyuncularıyla sınırlı olmadığını aklınızda bulundurun…
Kobe Bryant’ın post oyunu o kadar kusursuzdu ki, zamanının birçok pivot oyuncusunu utandırabilirdi.
Günümüzde, en yüksek rekabet seviyesindeki oyuncuların pozisyonsuz bir sistemde oynayabilmeleri bekleniyor.
Ve bu “pozisyonsuz” oyuncu yetiştirtme sürecinin başladığı yer altyapıdır.
En azından lise seviyesine kadar altyapılarda, ne oyuncular ne de antrenörler belirli bir pozisyonda oyna(t)mayla ilgilenmemelidirler.
Bu blog yazısında, pozisyonsuz basketbolun önemini ve programınıza nasıl uygulayabileceğinizi tartışacağız.
Hadi başlayalım…
Neden pozisyonsuz (çok pozisyonlu) basketbol önemlidir.
Halen, Birçok altyapı antrenörünün, eskiden olduğu gibi, çocuk yaşta oyuncuları boylarına göre rollere ve pozisyonlara zorladığı görülmektedir.
Bu oyuncuların uzun süreli gelişimi için hiç de iyi bir tutum değildir.
Burada sizlere pozisyonsuz oyuncu yetiştirmenin neden önemli olduğunu açıklamaya çalışacağım.
A. Bu durum U-10 takımının kupaları kazanmasıyla ilgili değil
Altyapı oyuncularını mevcut fiziksel profillerine göre pozisyonlara etiketlendirmek, sizleri maçları ve turnuvaları kazanmak için sizi en avantajlı konuma getirebilir.
Bu yüzden birçok antrenör bu avantajı kullanmak istiyor.
Bu antrenörlere sunu sormak isterim…
Bir U-10 turnuvasını kazanmak, oyuncularınızın gelişimini sınırlamaya değer mi?
Bir U-12 takımının rakibini yenmesi, oyunculara bir sonraki seviyede rekabet etmelerini sağlayacak becerileri geliştirme fırsatı vermemekten daha mı önemli?
Bunun cevabının herkesin kitabında yankılanan bir “hayır” olduğunu tahmin ediyorum ve umuyorum.
B. Hiçbir oyuncunun gelecekte hangi pozisyonda oynayacağı bilinmemektedir.
10 yaşında iken takımdaki herkesten 10-12 cm uzun olan bir oyuncunun 18 yaşına geldiğinde takımın en uzun oyuncusu olacağı sonucu çıkarılamaz.
Takımdaki en kısa çocuk, büyüme sıçramasından sonra bir kuleye dönüşebilir.
Bunu tahmin etmenin bir yolu yok.
Lisede dönemdeki büyüme sıçramasına kadar oldukça kısa olan uzun boylu oyunculara Scottie Pippen, David Robinson ve Anthony Davis, harika örnekleridir (hatta Pippen’in uzama sıçraması liseden de sonra olmuştur).
Basketbola kısa oyuncu olarak başladıkları için, altyapı antrenörlerinin onları pivot olarak boyalı alana hapsetmek yerine, guard olarak geliştirmesinin faydalarını görmüşlerdir.
Guard olarak oynarken geliştirdikleri -top sürme, pas ve dış atış gibi beceriler -büyüme sıçramalarından sonra onlarla birlikte kaldı.
Altyapıda kazandıkları Guard becerilerini büyük bir büyüme sıçraması ile birleştirerek gelecekteki başarılarına yol açmışlardır.
C. Oyuncuların tüm becerilerini geliştirmesine izin verme
Altyapıda oyunculara belirli pozisyonlara koymamak (guard, pivot forvet gibi), gelecekte onlara yardımcı olacak çok daha geniş bir beceri yelpazesine ve hareket repertuvarına sahip olmalarını sağlayacaktır.
- Son derece agresif bir savunma baskısı altında top sürebilmek
- Farklı açılara ve mesafelere pas atabilmek
- Hem uzun kemde kısa rakip oyuncuları box-out edebilmek
Oyuncular büyüdükçe ve geliştikçe, doğal olarak kendi kuvvetli yanlarını öne çıkaran ve zayıf yanlarını saklayan bir oyun stiline yöneleceklerdir.
Çocukların altyapıda her şeyi denemelerine ve uygulamalarına izin vermek, onların en güçlü yanlarını keşfetmeleri için en iyi yoldur ve bu onların gelecekte göze batan zayıflıklara sahip olmamalarını sağlar.
D. Basketbol IQ’sunu daha iyi geliştirir
Oyuncularınız basketbol IQ’larını pozisyonsuz bir basketbol sisteminde çok daha hızlı geliştireceklerdir.
Oyuncularınızın oyunu farklı bakış açılarından deneyimlemesi, sadece pas, drive ve sayı yapma fırsatlarını değil, aynı zamanda saha içi yerleşim(spacing), savunma rotasyonları ve çok daha fazlasını fark etmelerini ve anlamalarını oldukça kolay hale getirecektir.
Guardlar ve pivotlar, birbirilerinin bakış açısını anlamadıkları için post’a atılan paslar gibi konular üzerinde tartışmaları sahada sıklıkla görülebilir.
Her ikisinin birbirilerinin pozisyonunda deneyimi olmaması, durumu anlama ve çözüm üretme konusunda zorlandıklarını göstermektedir.
Pivotların hücumu organize etmekle ve gardların post-up ile ilgili deneyimleri olsaydı bu tür şeyler sıklıkla olmazdı.
E. Matchup avantajları oluşturur. (Eşleşmede avantaj sağlar)
Eğer bir kez oyuncularınız pozisyonsuz basketbol becerilerini geliştirdiyse, geleneksel pozisyonları ve rolleri dayatılmış takımlar üzerinde büyük bir üstünlük sağlayacaktır.
Uzun boylu oyuncularınız topla rahatlıkla oynayabiliyorsa, sadece postu savunmak için kullanılan pivotlara karşı dış oyuncu gibi hareket edebilir.
Daha kısa oyuncularınız, doğru post savunması hakkında hiçbir fikri olmayan kısa oyunculara karşı üstünlük sağlayacaklardır. Çünkü hiç sırtı dönük oyun oynamamış kısa oyuncular bu durumla nasıl baş edeceklerini bilmemektedir.
Bu durum, rakipleriniz için sahanın her yerinde match-up (eşleşme) kâbusları yaratacaktır.
Ve Aynı kâbusları sırasını bekleyen diğer rakipleriniz de görecekdir.
Oyuncularınızın farklı pozisyonlarda ve rollerde oynamaktan elde ettikleri tecrübe, hücumu okumayı ve oyuncu değişimini veya pas kanalında olmayı çok daha kolay hale getirecektir.
Hatta geleneksel anlayışa göre kolay sayı yapılmasını beklediğiniz durumlar bile-örneğin, pivot oyuncusu ile eşleşen bir guardın veya bir guard ile üç sayı üzerinde eşleşmiş bir pivotun avantajlı olması-artık işe yarayamayabilir, çünkü oyuncularınız bu tür durumları savunmaya alışıktır.
F. Pozisyonsuz basketbol daha eğlenceli
12 yaşında erken büyüme sıçraması olan bir çocuk olduğunuzu ve aşağıdaki cümlelerin size söylendiğini düşünün:
“Küçük Johnny. Hücumda, görevin potaya yakın kalmak ve kaçan atışların reboundunu toplamaktır. Top sürmene ya da dışarıdan şut kullanmana iznin yok, çünkü o zaman reboundu alacak kimsemiz yok. Ve savunmada, her zaman atışları önlemek için potaya yakın kal. Bizim en uzun savunmacımız olduğun için senin dışarıya çıkıp oradaki oyuncuları savunmanı istemiyorum.”
Bunlar, genç bir basketbolcunun duyduğunda heyecanlanacağı sözler değildir.
Belki de tam olarak bu kelimelerle olsa da antrenörlerin her gün genç oyunculara söylediği şeyler bu ve benzeri sözlerdir.
Küçük çocuklar için, pozisyonsuz basketbol oynamak ve tüm pozisyonları deneyimlemek, oyuncuları belirli pozisyonlarda sınıflandırmaktan ve rollere ayırmaktan çok daha eğlencelidir.
Ayrıca, bu durum antrenörler için oyuncu değiştirmeyi çok daha kolay hale getirir, çünkü sahadaki her pozisyonu dolduracak oyuncularınız olduğundan endişeye gerek yoktur.
Pozisyonsuz Basketbolcular nasıl geliştirilir
Şimdi, pozisyonsuz bir basketbol sistemini nasıl uygulayabileceğiniz hakkında konuşalım.
Pozisyonsuz basketbol, basit bir hücum veya savunma planından çok daha fazlasıdır.
Bu bir oyun ve koçluk felsefesidir.
Bu nedenle, aynı anda birkaç boyutta çalışmayı gerektirir.
İşte bazı yararlı ipuçları:
- Liseden önce rolleri tanımlamayın
İlk ipucu çok net ve kesinlikle çok önemli…
Lise seviyesine ulaşana kadar oyuncularınız için katı roller veya pozisyonlar tanımlamayın.
Oyuncularınızı sadece uzun boylu oldukları için pivot pozisyonuna mahkûm etmeyin.
Kısa oyunculardan başka oyuncularınızın da basketbol topuyla oynamasına izin vermelisiniz.
Bazı basit rolleri tanımlamak istiyorsanız, oyuncularınızı sadece uzun olmasından değil de role uygunluk gösterdiğinden ve bu rolde iyi olduğundan tanımlayın.
Ancak yine de oyuncularınızın tüm beceriler üzerinde çalıştığından ve tüm pozisyonlarda deneyim kazandığından emin olun.
2. Sadece guard veya post çalışmaları (drilleri) olmasın
Sonraki ip ucu, sadece guard drilleri veya sadece post-pivot drilleri kavramını unutun.
Her oyuncu, oyun içerisinde her beceriyi pozisyonsuz basketbolun gelişimsel faydalarını deneyimlemek için uygulamalıdır.
Antrenman sırasında, birçok altyapı antrenörü uzun oyuncularını post dirilleri çalışmak üzerinde sahanın bir ucuna gönderir ve kısa oyuncularını guard drillerini çalışmak üzerinde karşı uca gönderir.
BUNU SAKIN YAPMAYIN
Bunun yerine, tüm oyuncuları tüm antrenmanlara dahil ederek tüm becerileri geliştirme fırsatı verin.
3. Pozisyonsuz bir hücum seçin
Hücum söz konusu olduğunda, mevcut hücum şablonları pozisyonsuz bir sistem için uygun olmayabilir.
Altyapı düzeyinde, perdeleme – koşma hücumu (blocker-mover offense) gibi katı kuralları bulunan hücum şablonlarından kaçınılmalıdır, çünkü oyuncuları içinden çıkamayacakları çok sınırlı rollere yönlendirirler.
Motion offense (hareketli hücum), pozisyonsuz bir hücum için müthiş bir şablondur çünkü oyuncular ve topun sürekli hareket halinde olduğu, ayrıca perdelemeler ve saha içi doğru yerleşimin vurgulandığı bir hücumdur.
Oyuncuların bir hücum içinde birden fazla rolde oynamalarına imkân sağlar.
Motion offense (hareketli hücum) çalıştırmanın birçok yolu var, ama bana göre 5 dışarıda motion offense , pozisyonsuz bir oyun tarzı için en iyi şablondur.
5-dış motion offense setlerinizin çoğu, beş oyuncunun da 3 sayının dışında aralıklı olarak yerleşmesi ile başlayacaktır. Tüm oyuncular şut kullanmak, penetre etmek, cut etmek, perdeleme yapmak ve post-up oynamak konusunda teşvik edilmelidir.
4. Pozisyonsuz bir savunma seçin
Ayrıca savunmada oyuncularınıza özgürlük vermelisiniz.
Bunun anlamı, her türlü alan savunmasından veya box & one gibi hibrit savunmalardan uzak durulması anlamına gelir.
Birçok antrenör alan savunmasını tercih eder, çünkü altyapıda oldukça kolay ve etkilidir.
Bir kez daha belirtiyorum, altyapı koçunun işi tanımı kesinlikle her maçı kazanmak değildir.
Sizin amacınız oyuncuları mümkün olduğunca eğlendirmek ve geliştirmektir.
Bunu başarmak için, sadece ve sadece birebir (man to man) savunma yapmanızı tavsiye ederim.
Birebir man to man savunma, oyuncularınıza eşleştikleri oyuncuların sorumluluğunu vererek, temel savunma becerilerini doğru bir şekilde öğrenmelerine yardımcı olacaktır.
Ayrıca, oyuncularınıza çeşitli pozisyonlardaki oyuncuları savunması deneyimini sunmak için oyun esnasında belirli eşleşme değişikliklerini de yapabilirsiniz.
5. Bir şeyleri değiştirmek için Patlama maçlarını kullanın
Son olarak, patlama maçları (bir maçta 20+ skor farkı durumu) başka bir değerli öğrenme fırsatıdır.
Bu gibi durumlarda, antrenörlere oyuncularına her zamanki konfor bölgelerinin dışında olan belirli sorumluluklar vermeyi tavsiye ediyorum.
Mesela:
> En uzun iki oyuncunuza topu ön sahaya geçirme ve hücum oyununu başlatma sorumluluğunu verin
> Daha kısa oyuncularınıza pivot oyuncularını savunma sorumluluğunu verin
Sonuç:
Takımınızı pozisyonsuz bir basketbol anlayışı ile oynatmaya karar verdiyseniz, bu yazıdaki tavsiyeler sizin doğru ilerlemenizi sağlayacaktır.
Sadece aşağıdakileri aklınızda bulundurun:
“Pozisyonsuz basketbol” süreci ile sabırlı olmanız gerekir.
Pozisyonsuz basketbolcular geliştiren bir antrenör olma kararı, altyapıdaki maçları kazanmaktan daha çok gelişime öncelik verme kararıdır.
Pozisyonsuz basketbol anlayışını ilk uygulamaya başladığınızda, oyuncularınız için büyük bir değişiklik olacaktır.
Oyuncular ve ebeveynleri, bu değişikliğin farklı becerilerin gelişimine yardımcı olacağına ve sonuçta tüm pozisyonları oynayan oyunculardan oluşan birtakım olarak daha fazla maç kazanacaklarına inanmalıdırlar.
Sürecin başında, korkunç taktikler yaparak yani alan savunması yaparak veya maçın %90’lık bölümünü ilk beş başlayan oyuncularla oynayarak kazanabileceğiniz birkaç maçı kaybedebilirsiniz.
Sadece geleceğe yönelik bir yatırım yaptığınızı unutmayın.
Pozisyonsuz basketbol oynatma kararınızın içinde kaldığınızda, oyuncularınız daha eğlenceli ve daha yetenekli olacak ve gelecekte hem bireysel hem de takım olarak başarıya ulaşma olasılıkları çok daha yüksek olacaktır.
Kaynak:
Çeviri: Yasin Akıncı