Türkiye Elit Şutörün Peşinde (1)

Bölüm 1: ANTRENÖRLER İÇİN ŞUT EĞİTİMİ

17 yaşında, açık hava sahasında minik bir takımı çalıştırmaya başladığım günü hatırlıyorum; üzerinden tam 42 yıl geçti. Bu süre boyunca çok değerli basketbol insanlarıyla çalıştım, aynı masaya oturdum ve onlardan öğrendim… Sonra fark ettim ki, oyunculardan da öğrenecek çok şey varmış. Okuyarak, dinleyerek, görerek ve uygulayarak öğrenmeye hâlâ keyifle devam ediyorum.

Uzun süredir gönüllü olarak mesaimi, enerjimi ve birikimimi TBF Antrenör Eğitim Kurulu’nun çalışmalarına taşıma şansı buldum. Ülkemizin 40’a yakın iline eğitim için gidip, sahadaki şartları yerinde gözlemleme fırsatı elde ettim. Karşılığında ise çok şey öğrendim, yeni perspektifler kazandım. Son günlerde, Antrenör Eğitiminin masaya yatırılması gerekliliği konusunda fikirler paylaşıldı; bunu birkaç tecrübeli basketbol büyüğünden duymam bana ilham verdi.

Kendi fikirlerimin bir kısmını “Puzzle’ı Yapan Tarihe Geçer” başlıklı yazımda paylaşmıştım (https://basketfaul.com.tr/yazarlar/puzzlei-yapan-tarihe-gecer-murat-ozyer/). Bu açılımın geliştirilmesi gerektiğini hissettim ve puzzle’a birkaç parça daha eklemek istedim.

“Ülkemizde elit şutör neden yetişmiyor?” sorusu ise dün gece, fikirlerini ve mesajlarını heyecanla takip ettiğim bir basketbol büyüğünden geldi. Bu beni araştırmaya ve not almaya itti.

Bu yazı dizisinde önce Eğitim Kurulu’nun neler yaptığına, hangi adımları attığına değineceğim; ardından sahadaki gerçeklerle, gözlemlerle ve araştırmalarla şut eğitimi ve elit şutör oyuncu gelişimi konusundaki görüşlerimi, kişilerin arasında var olan anlaşma ve iletişim sıkıntılarından bağımsız olarak kendi düşüncelerimi paylaşacağım. Duygular, fikirler ve deneyimler bir araya gelecek; duayenlerimizden ve tüm basketbol insanlarından gelecek yorumlarla zihinlerimizi açacak, yeni pencereler aralayacak bir yolculuğun kapısını aralıyoruz.

Şimdilik planladığım başlıklar bunlar; süreç neleri daha başlıklar arasına alır, göreceğiz.

1. ANTRENÖR EĞİTİM KURULU VE ŞUT EĞİTİMİ
2. ELİT ŞUTÖR YETİŞTİRMEDE ANTRENÖR EĞİTİM KURULUNUN GÖREVLERİ
3. ŞUTÖR OYUNCUNUN ÖZELLİKLERİ
4. ŞUTÖRLÜK DOĞUŞTAN GELİR Mİ? ÇALIŞARAK ŞUTÖR OLUNUR MU?
5. OYUNCUNUN ELİT ŞUTÖR OLMASI İÇİN GEREKEN EN ÖNEMLİ 10 ÇEVRESEL FAKTÖR
6. “SHARP SHOOTER” ÇIKMAMASININ TEMEL 8 NEDENİ
7. YUNANİSTAN, İSPANYA, SIRBİSTAN VE AVUSTRALYA İLE TÜRKİYE’NİN FARKLARI (5 BAŞLIKTA İNCELENMESİ)

ANTRENÖR EĞİTİM KURULU VE ŞUT EĞİTİMİ

TBF Antrenör Eğitim Kurulu’nun 2018’den bu yana “şut mekaniği ve şut geliştirici yöntemler” odağındaki çalışmaları, kronolojik ve tematik bir rapor olarak özetlenmiştir.

1) Kısa Özet (2018–2025)

• 2018–2021: Eğitim altyapısının güçlendirilmesi (faaliyet programları, e-Devlet başvuru geçişi, kademe kitapları, TBF Akademi’nin içerik hamlesi). Bu dönemde şut öğretimi, kademe eğitmen kitapları ve kurs müfredatları içinde temel teknik başlıklardan biri olarak yer aldı. 2020’den itibaren tüm kademe kurslarında ilk üç saat şut mekaniği, çeşitli şut teknikleri ve şut geliştirici çalışmalar sahada uygulamalı olarak verilmeye başlandı.
• 2022: İlk kez “Şut Kliniği ve Analiz & Edit Çalıştayı” başlatıldı; saha içi şut mekaniği oturumları ile video edit/analiz eğitimleri birlikte kurgulandı.
• E-D-C kademelerinin geçiş sınavlarında 100 üzerinden 85 alan antrenörlerin ismen davet edildiği eğitimlere bugüne kadar 4 kez tekrarlandı ve yaklaşık 100 antrenör katıldı.

2) Zaman Çizelgesi ve Somut Adımlar

2018–2019: Altyapı ve müfredatın düzenlenmesi

• Faaliyet artışı kaynak oluşturma: 2018 faaliyet raporunda da belirtildiği üzere, ülke geneli kurs/seminer ağı genişletildi; antrenör başvuruları tüm branşlar için bakanlığın düzenlemesi ile e-Devlet üzerinden merkezi hale getirildi.
• Kademe eğitmen kitapları (2019): 1. ve 2. Kademe Eğitmen Kitapları üniversite ders planlarında resmi kaynak olarak yer aldı; bu kitaplarda temel teknikler içinde şut öğretimi ana modüllerden biri olarak işlendi.

2020–2021: Dijital içerik ve programlama

• TBF Akademi Dijital Platformu: Pandemi döneminde tüm eğitim içerikleri TBF Akademi dijital platformu çatısı altında yayına alınması; antrenör eğitimlerinin çevrimiçi/hibrit kurgulanması. Spesifik “şut” videoları içerik listelerinde yerini almaya başladı. Bununla birlikte, şut seçimi ve hücumda oyunu okuma, karar alma ile ilgili videolar, öğretimde kullanılan çerçevenin parçası oldu.

2022: Şut Kliniği & Analiz-Edit Çalıştayı

• İlk uygulama: 21–24 Temmuz 2022’de İstanbul’da düzenlendi. Antrenörler şut mekaniği ve şut geliştirici yöntemleri sahada uygulayarak eğitim aldı.
• Eğitime katılım modeli: Teknik-taktik uygulama sınavlarında 85+ puan alan antrenörlerle sınırlıydı; TBF davetli antrenörlerin masraflarını karşıladı. Eğitim, saha içi uygulamalı çalışmalar + psikoloji + edit/analiz modüllerinden oluşuyordu.
• Şut bölümü: şut mekaniği, stoplar, farklı şut çalışmaları, top alma, 3’lü tehdit, ayak oyunları, perdelemeler sonrası şut, hızlı hücum sonu gibi ayrıntılarla işlendi. Psikoloji kısmında şut ve serbest atış sırasında sakin kalmak, odaklanmak, nefes kontrolü, mindfullness ve özgüven konuları işlendi. Edit & Analiz kısmında profesyonel takımlarda kullanılan video-analiz iş akışları (ör. Hudl/Instat) üzerinden uygulamalar yapıldı.
• 2022–2025 arası her yaz yapılan bu özel eğitim 4 kez tekrarlandı ve 100’ün üzerinde antrenör bu eğitimden yararlandı.

3) Müfredat/İçerik Boyutu ( Sadece Şut Odaklı Bölümler )

Her sene farklı ülkelerdeki uygulamalara ve günümüz basketboluna göre yenilenen antrenör eğitim içeriğinde “şut” ile ilgili konu başlıkları şunlardır:

• Şut Mekaniği Temelleri: Ayak yerleşimi, denge, topu tutuş, şut hareketine başlama–release, follow-through; duruş ve ritim.
• Stop & Ayak Çalışmaları: Jump stop, denge ve yön değişimi sonrası şut. Savunmanın dengesini bozacak ayak oyunları serileri.
• 3’lü Tehdit ve Şut Seçimi: Üçlü tehditten şut/fake/drive kararları; close-out okumaya bağlı şut.
• Perdelemeler Sonrası Şut: Down screen, flare gibi farklı perdelemeler ve handoff sonrası ayak hareketleri, topu alma, sahayı görme, savunmayı okuma ve karar verme.
• Hızlı Hücum Sonu: Tempo içinde denge ve karar verme çalışmaları.

4) Eğitim Destekleri

• Uluslararası Antrenör Seminerleri: 2022–2025 döneminde düzenlenen seminerlerde oturum başlıkları arasında şut öğretimi/serbest atış konuları da yer aldı. Özel uzmanlar ve
• Ulusal Seminerler: Atış ve bitiriş başlıkları altında farklı şut tekniklerine her seminerde yer verildi.
• Basketbol Altyapı Antrenör Kitabı: Haziran 2024’te yayınlandı. Mini basketbol, eğitsel oyunlar, 6–12 yaş / 13–16 yaş temel basketbol tekniği, altyapıda kondisyonel planlama stratejileri ile birlikte 500’e yakın video ve 550 drill içeriyor. Yaş gruplarına göre şut eğitimi ile ilgili içerikler bulunuyor.

2018–2025 yılları arasında Eğitim Kurulu’nun şut odaklı faaliyetlerini kısaca özetledim. Yorum ve düşüncelerinizi paylaşırsanız, hem bu açılımı daha da geliştirebilir hem de sahadaki gerçeklerle teoriyi daha iyi buluşturabiliriz.

Sevgi ve saygılarımla,

Murat Özyer

Basketbol İnsanı